In dit interview gaat het over diabetes type 2 (dat wat anders is dan diabetes type 1). Onder meer Bas Schouwenberg, internist-diabetoloog bij het (kinder)diabetescentrum Vivendia, vertelt hier over diabetes type 2.
Ernstig overgewicht
Er komen meer mogelijkheden voor de behandeling van kinderen en jongeren met ernstig overgewicht en (het voorstadium van) diabetes. “Dat is keihard nodig”, aldus kinderarts Ines von Rosenstiel.
Met ingang van volgend jaar wordt de speciale aanpak voor obesitas bij kinderen via de basisverzekering vergoed. Het gaat onder meer om gespecialiseerde leefstijlinterventie en bepaalde medicatie om (de voorstadia van) diabetes type 2 aan te pakken.
(Ernstig) overgewicht komt steeds vaker voor bij kinderen en jongeren. Een kwart van de jongvolwassenen (18-25 jaar) in Nederland lijdt aan overgewicht. Bij 7 procent is sprake van ernstig overgewicht (obesitas), zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). “We leven in een grote snoepwinkel, waardoor het lastiger is om gezonde keuzes te maken”, zegt Bas Schouwenberg, internist-diabetoloog bij het (kinder)diabetescentrum Vivendia in Nijmegen. Daarnaast bewegen jongeren vaak te weinig, slapen ze slecht en hebben ze last van stress.
Inmiddels is een op de zeven jongeren (2-25 jaar) in Nederland te zwaar. Overgewicht kan leiden tot allerlei gezondheidsproblemen, zoals leververvetting, een hoge bloeddruk of diabetes.
Alvleesklier moet harder werken
Het Diabetesfonds luidde onlangs de noodklok over de toename van het aantal kinderen en jongeren met diabetes type 2. Deze vorm van diabetes staat ook wel bekend als ouderdomsdiabetes, maar komt nu dus steeds vaker voor bij kinderen die soms nog niet eens de tienerleeftijd hebben bereikt. “Als je al op jonge leeftijd te zwaar bent, moet de alvleesklier harder werken om insuline aan te maken”, legt kinderarts Ines von Rosenstiel uit. Zij werkt bij het Rijnstate Expertisecentrum kinderobesitas in Arnhem en ziet de gevolgen van overgewicht dagelijks in haar spreekkamer. “Het gaat niet eens zozeer om hoeveel overgewicht iemand heeft, maar vooral om hoelang iemand al te zwaar is.”
De alvleesklier raakt als het ware uitgeput van het harde werken, dat heet insulineresistent. “Er wordt nog wel insuline aangemaakt, maar te weinig”, vertelt Schouwenberg. “Je merkt dat in eerste instantie nog niet heel duidelijk, omdat het tekort langzaam oploopt.”
Alarmsignalen zoals moeheid, dorst en veel plassen treden vaak pas op als iemand al diabetes heeft. Overigens komt diabetes type 1 vaker voor bij kinderen, maar die vorm heeft niets te maken met overgewicht. Bij deze vorm maakt de alvleesklier door een ontstekingsreactie helemaal geen insuline meer aan. Toedienen van insuline is dan noodzakelijk.
Gespecialiseerde leefstijlinterventie
Diabetes heeft een enorme invloed op het dagelijks leven en is vaak het begin van allerlei andere gezondheidsproblemen, zoals schade aan nieren, bloedvaten, ogen en zenuwen. “Het is dus belangrijk om er op tijd bij te zijn”, benadrukt Von Rosenstiel. Kinderen en jongeren die in behandeling zijn bij het Expertisecentrum worden daarom elk jaar gecontroleerd op diabetes. Vervolgens zijn er verschillende vormen van behandeling mogelijk.
Zo kan bloedsuikerverlagende medicatie zoals metformine worden voorgeschreven. Vanaf 1 januari 2024 wordt ook de gespecialiseerde leefstijlinterventie voor iedereen met (pre)diabetes vergoed uit de basisverzekering.
Volgens Schouwenberg is het belangrijk dat ook andere zorgverleners alert zijn op diabetes type 2 bij jonge mensen. “Het aanpassen van je leefstijl helpt echt, maar het is wel lastig om voor elkaar te krijgen.” Het gaat onder meer om meer bewegen en gezonder eten, zoals weinig snelle koolhydraten (zoals in witbrood of witte pasta), zo min mogelijk snoep, koek en frisdrank en juist meer langzame koolhydraten (volkorenproducten, groente en fruit).
Bas Schouwenberg: “Soms hebben mensen met diabetes type 2 die hun leefstijl aanpassen veel minder of zelfs helemaal geen medicatie meer nodig.”
Auteur: Cindy Cloin (Trouw, 5 december 2023).